Turbo yaygın olarak modernlik ile ilişkilendirilen bir kelimedir. Turboşarj geliştirilmiş sürüş keyfi için içten yanmalı motorlara eklenerek, motorun gücünü arttırmaya yöneliktir. Kötü kullanılıp, kötü tamir edilirse birçok probleme yol açar. Dizel ve gaz motoru kullanıcıları bu gerçeğin farkındadır.
Ayrıca türbin olarak adlandırılan turbo, yeni nesil motorların ayrılmaz parçalarından biri haline gelmiştir. Bu pistonlara basınçlı hava gönderilmesini egzoz gazının kinetik enerjisinden alan bir sistemdir. Sistem şu şekilde çalışır: egzoz gazı yavaşlar, milli pervanelerin akış yönünü değiştirir ve aynı şaftı paylaşan emme pervanesini sürer. Sıkıştırılmış oksijence bol hava daha büyük miktardaki yakıt yakımı demektir. Bu yakıt yakım verimliliğini arttırır, yakıt tasarrufu sağlar ve yükseltilmiş oksijen seviyesi yakıt akış hızını arttırır. Bu sayede motor hacmini yükseltmeden turbosuz motorlara kıyasla daha yüksek güç sağlanır. Modern turbolar yaklaşık olarak 800 °C ve 250000 devir/dk hızda çalışırlar. Yüksek hız sebebiyle, rotor yatak kızağı motor yağı ile yağlanır.
Turbolar; Garrett, Holset, IHI, Mitsubishi, Borg Warner(3K & Schwitzer), Toyota ve Hitachi gibi şirketler tarafından üretilmektedir. Şu anda, halk dilinde nozul halkalı turbo olarak bilinen VNT turbolar çok popüler. Bu turbolar, motor devrine bağlı olarak türbine gaz akışını sağlayan hareketli nozul halkası kullanır. Bu uygulamada turbo-lag olarak adlandırılan gaz pedalına basım ile turbin( ayrıca motor) tepkisi arasındaki gecikmeyi minimize eder. Avantajlarının yanı sıra turboların dezavantajları da vardır. Bunlar yukarıda da belirtildiği gibi turbo lag ve uygunsuz kullanım için yüksek hassasiyettir.
Turbo da arızaya sebep olabilecek birçok sebep vardır. Bunlardan birisi türbin/ kompresör gövdesine demir tozu, kum gibi yabancı maddelerin girmesidir. Turbonun çalışma koşullarında, herhangi bir yabancı madde, çark kanatlarında kırılmalara ve bükülmelere sebep olabilir. En kötü durumda, bu yabancı materyal turbonun tamamen durmasına zarar görmesine sebebiyet verir. Gövdede mil yatağında yağlama gerektiren elemanların herhangi bir sebepten ötürü yağlanmaması da ayrıca turbo için tehlikelidir. Yağ akışındaki birkaç saniyelik durma şaftta, burç yataklarına ve katriç gövdesinde ciddi aşınmalara sebebiyet verir. Yağ saflığı turbo ömrü için önem taşımaktadır. Yağdaki kirlenme arızaya sebebiyet verir. 10 sn den fazla süren uygunsuz yağlama basıncı aşırı ısınmaya ve tüm turbonun tahribine neden olur. Turbolu araç kullanım tekniği oldukça önemlidir. Motoru çalıştırdıktan sonra bir süre rölantide tutmalısınız. Sürüş sırasında, birimler ısındıktan sonra motorun orta ya da yüksek hızda tutulması önerilir. Motor kapatılıp yağ pompası durduğunda, hala yüksek hızdaki çalışan rotor içindeki mil yatağının yağlanması kesilir. Bu arada, mil yatağını besleyen ısınmış yağ kalıntıları kömürleşmeye sebep olur. Mil yatağının çizilmesine sebebiyet veren parçacıklar oluşmuş olur. Motorunuzu kapatmadan önce birkaç saniye düşük devirde tutmalısınız. Bu türbin hızının yavaşlamasına ve yataklardaki bozulmaların azalmasına neden olur. Düzgün çalışmayan turbolar nasıl tamir edilmelidir? Hatırlamalısınız ki turbolar belirli düzeyde tolerans ile üretilen yüksek hassasiyetli cihazlardır. Konusunda uzmanlaşmış uzmanlar tarafından tamir edilmelidir. Rejenerasyon süresince, turbo tamamen sökülür ve ultrasonik yıkayıcılarda özel makinelerle yıkanır. Temizlik ile kir şaft ve emme pervanesinden tamamen temizlenir ve en önemlisi de gövdede ki yağ kanalları açılır. Rulmanlar, segmanlar gibi parçalar sonradan değiştirilir. Hasarlı şaft ya da emme pervanesi de değiştirilebilir. Rotorlar 250000 rpm hızlarla dönerler, bu nedenle uygun balanslama turbo yenilemenin en önemli aşamasından biridir. Bu nedenledir ki rotorlar hareketli balans makineleriyle kusursuz balans edilmelidir. CIMAT Bydgoszcz balans makinelerinin Polonyalı üreticisidir. CIMAT'tan Jaroslaw Kepa " Tekliflerimizde batılı üreticilerin makineleri ile şüphe duymadan rekabet edebilecek rotorlar ve yüksek hızlı dengeleyiciler için balans makineleri bulabilirsiniz" diyor.
Son aşamada turbo kalite testlerinden geçirilir. Bu testler çiziklerin temizlenmesini ve VNT supaplarının ayarlarını içerir. Ayarlama özel bir alet kullanılarak gerçekleştirilir. Ayrıca bilinmelidir ki turbo üreticilerinin karşı çıkmalarına karşın, VNT türbinleri tam olarak rejenere edilebilir.
SRejenerasyonun önemli püf noktası uygun yedek parçaların kullanılmasıdır. Piyasadaki en iyi yedek parçalar İngiliz şirketi Melett tarafından üretilmektedir. CIMAT' tan Tomasz Brudnicki "Turbo yenilemenin kilit unsuru kullanılan parçaların kalitesidir. Ucuz ve düşük kaliteli parçalara dikkat edilmelidir. Düşük kaliteli parçaların kullanımı turbonun yanı sıra motorda da ciddi zararların oluşma riskini beraberinde getirir. Bizler müşterilerimizi düşük kaliteli parçaların doğurabileceği zararlardan uzak tutmaya çalışıyoruz. Teknik sorularınız için uzmanımız Wojciech Klimek ile irtibata geçebilirsiniz " diyor.
Turbo sorunlarının çoğu uygunsuz motor kullanımı ve bileşenlerinin sonucudur. Bu yüzden, ikincil kurulumdan önce, çalışmayı etkileyebilecek bütün kusurların ve etkenlerin ortadan kaldırılması gerekir.
0 yorum:
Yorum Gönder